Dergi: 1554 Kategori: İş Dünyası Yayınlanma Tarihi: 11/09/2021
Geri Git Sayfayı Yazdır Mail Gönder
Türkiye'de kamu kaynaklarının gelecek 3 yıllık dönemde kullanılacağı öncelikli sektör ve projeler belirlendi.
2022-2024 dönemi Yatırım Programı Hazırlama Rehberi'nden yapılan derlemeye göre, kamu yatırımlarında büyümeye, özel kesim yatırımlarını desteklemeye, üretim, istihdam ve ülke refahını artırmaya katkı sağlayacak projelerle makroekonomik hedefleri destekleyecek projelere öncelik verilecek.
Kamu yatırım teklifleri, bölgeler arası gelişmişlik farklarının azaltılmasına katkı sağlayacak şekilde hazırlanacak. Bölge ekonomilerinde öne çıkan sektörlerin daha yüksek katma değerli ve rekabet edebilirliği yüksek üretim yapılarına dönüşmesine katkı sağlayacak alanlardaki yatırımlara öncelik verilecek.
Madencilik sektöründe enerji sektörü ve imalat sanayine girdi temin eden üretime yönelik projelere, kömür, petrol, doğal gaz ve jeotermal kaynaklar ile rezervi tükenmekte olan ve arz güvenliğinin sağlanması açısından önem arz eden madenlerin aranmasına ve üretilmesine yönelik projelere öncelik sağlanacak.
İmalat sektörlerinde, üretimin idamesine yönelik projelere, halk ve çevre sağlığı, Avrupa Birliği'ne uyum ve uluslararası yükümlülükler açısından gerçekleştirilmesi gerekli çalışmalara, yerli ham maddenin değerlendirilmesine yönelik projelere, savunma sanayi projelerine, yerli ve özgün raylı sistem araçları ve hava araçlarının geliştirilmesine öncelik verilecek.
Sanayi altyapısına yönelik Organize Sanayi Bölgesi (OSB), Küçük Sanayi Sitesi (KKS) ve Teknoloji Geliştirme Bölgeleri projelerinde sektörel ve tematik projeler öncelikli olarak yatırım programına alınacak.
Enerji sektöründe, arz-talep analizlerine dayanan, başta nükleer ve yenilenebilir enerji olmak üzere yerli ve özgün enerji teknolojileri geliştirme amaçlı yatırımlara, yenilenebilir kaynakların sisteme entegrasyonunu sağlayacak iletim altyapısı projelerine öncelik verilecek. Doğal gaz arz stoklarının yeterli düzeyde oluşturulmasına imkan sağlayacak projelere ve denizlerde keşfedilen doğal gaz rezervlerinin ülke ekonomisine kazandırılmasına yönelik altyapı projelerine öncelik tanınacak.
Demir yolu yatırımlarında, Konya-Karaman-Niğde-Mersin-Adana-Osmaniye-Gaziantep, Ankara-Sivas, Ankara-Afyonkarahisar-İzmir, Bandırma-Bursa-Yenişehir-Osmaneli, Halkalı-Kapıkule projeleriyle ikinci hat yapımları, sinyalizasyon ve elektrifikasyon çalışmaları ve önemli yük merkezlerine iltisak hattı yapımıyla raylı sistem araçlarının yerli üretimi öncelikli olacak.
Deniz yolu yatırımlarında, Filyos Limanı, Doğu Akdeniz Ana Konteyner Limanı ve Çandarlı Limanı'nın tamamlanmasına birinci derecede öncelik verilecek.
Lojistik yatırımlarında Çukurova, Batı Karadeniz ve Marmara bölgeleri başta olmak üzere mevcut ve yapımı devam eden lojistik merkezlerin standartları yükseltilecek. Türkiye Lojistik Master Planı sonuçları dikkate alınarak lojistik merkezlerinin, üslerinin yapımına öncelik tanınacak.
Turizm sektöründe, turizmin çeşitlendirilmesi politikası ve sürdürülebilir turizm ilkeleri doğrultusunda destinasyon yönetimi yaklaşımıyla geliştirilmiş projelere öncelik sağlanacak.
Yeni lojman yapımı tekliflerinde güvenlik kuruluşlarının Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerindeki projelerine öncelik tanınacak.
Sağlık sektöründe, koruyucu ve birinci basamak sağlık hizmetlerine yönelik projeler, fiziki gerçekleşmesi yüzde 75'in üzerinde olan projeler, inşaatı tamamlanan birimlerin donanım ihtiyaçlarıyla ilgili projeler, depreme karşı güçlendirme projelerine ve bölgesel farkları azaltıcı projeler ilk aşamada kamu yatırımı alacak.
Güvenlik hizmetleri sunumunda koordinasyonu ve güvenlik birimlerinin teknolojik donanımını güçlendirecek projelere, önleyici/koruyucu güvenlik hizmetleri niteliğindeki projelerle, hizmetin etkinliğini, kalitesini ve kapasitesini artıracak projelere, sınır güvenliği projelerine, terörle, uyuşturucuyla ve siber suçlarla mücadeleye katkı sağlayacak projelere ve yatırımlara öncelik verilecek.
Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğünün yatırım programında yer alan büyük su işi projelerinden, depolaması tamamlanmış veya depolamasız, su iletim tesisleri inşaatı bitmiş veya devam eden projelere öncelik verilecek. Su kayıp ve kaçaklarının azaltılmasına yönelik projelere öncelik verilecek. DSİ Genel Müdürlüğü tarafından yürütülen içme suyu temini projelerinden su kayıp oranı yüzde 50'nin altında olan nüfusu 50 bin ve üzerinde olan belediyelere öncelik sağlanacak.
2022-2024 dönemi Yatırım Programı Hazırlama Rehberi'nden yapIlan derlemeye göre, Kamu İktisadi Teşebbüsleri'nin (KİT) bütçe ödenek teklif tavanları belirlendi.
Buna göre, kamu payı yüzde 50'nin üzerinde olan KİT'lerin ödenek teklif tavanları toplamı, gelecek yıl için 61 milyar 870 milyon 156 bin lira, 2023 için 63 milyar 875 milyon 612 bin lira, 2024 için de 63 milyar 846 milyon 624 bin lira oldu.
Gelecek yıl ödenekleri için belirlenen toplam teklif tavanının yüzde 36'sı ürkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı'na (TPAO) ayrıldı. Kuruma 2022 için 22 milyar 135 milyon 114 bin lira, 2023 için 22 milyar 706 milyon 843 bin lira, 2024 yılı için de 21 milyar 591 milyon 818 bin lira bütçe öngörüldü.
TPAO'yu gelecek yılın ödenek teklif tavanlarına bakıldığında, 14 milyar 623 milyon lira ile Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları (TCDD), 8 milyar 500 milyon lira ile Boru Hatları ile Petrol Taşıma Anonim Şirketi (BOTAŞ) takip etti.
KİT'ler arasında en düşük ödenek teklif tavanı ise gelecek yıl için 7 milyon 54 bin lirayla Türkiye Elektromekanik Sanayi AŞ'ye (TEMSAN) ayrıldı.
Tarımsal faaliyet gösteren KİT'ler arasında en düşük ödenek teklif tavanı, Çay İşletmeleri Genel Müdürlüğü için ayrıldı. 2022 için 9 milyon 500 bin lira ayrılan genel müdürlüğün ödeneği, 2023 için 10 milyon 724 bin lira olurken 2024'te de 12 milyon 105 bin liraya çıkartıldı.
Toprak Mahsulleri Ofisi Genel Müdürlüğüne 2022 için 76 milyon 800 bin lira, 2023 yılı için 54 milyon 423 bin lira ödenek tavanı belirlenirken, 2024 yılı için bu rakam 47 milyon 935 bin lira olarak kayıtlara geçti.
Et ve Süt Kurumu için gelecek yıl 76 milyon 808 bin lira olan teklif tavanı, 2023 için 79 milyon 473 bin lira, 2024 için 87 milyon 576 bin lira olarak belirlendi.
Tarım İşletmeleri Genel Müdürlüğüne gelecek yıl için öngörülen 404 milyon 553 bin liralık ödenek teklif tavanı da 2023 için 439 milyon 640 bin lira, 2024 için de 246 milyon 167 bin lira oldu.
Şeker Fabrikaları AŞ Genel Müdürlüğünün ise gelecek yıl için 145 milyon 303 bin lira olan ödenek teklif tavanı, 2023'te 164 milyon 18 bin lira, 2024'te 185 milyon 144 bin lira olarak kayıtlara geçti.
YATIRIM ÖDENEK TEKLİF TAVANLARI |
|||
2022 |
2023 |
2024 |
|
BOTAŞ |
8.500.000 |
8.800.000 |
7.000.000 |
ÇAY İŞLETMELERİ |
9.500 |
10.724 |
12.105 |
DEVLET MALZEME OFİSİ |
39.286 |
38.694 |
42.638 |
DHMİ |
1.000.000 |
896.976 |
948.868 |
ELEKTRİK ÜRETİM AŞ |
2.840.000 |
3.027.000 |
3.229.405 |
ET VE SÜT KURUMU |
76.808 |
79.473 |
87.576 |
ETİ MADEN |
1.122.119 |
802.649 |
813.724 |
KIYI EMNİYETİ |
74.975 |
80.834 |
92.152 |
T.TAŞKÖMÜRÜ |
160.000 |
173.202 |
190.861 |
TARIM İŞLETMELERİ |
404.553 |
439.640 |
246.167 |
TCDD |
14.623.000 |
15.760.494 |
16.672.279 |
TCDD TAŞIMACILIK AŞ |
1.524.142 |
1.642.702 |
1.737.736 |
TEDAŞ |
109.289 |
123.367 |
139.258 |
TEİAŞ |
8.500.000 |
9.300.000 |
10.200.000 |
TEMSAN |
7.054 |
11.370 |
9.400 |
TKİ |
105.613 |
114.197 |
124.575 |
TOPRAK MAH. OFİSİ |
76.800 |
54.423 |
47.935 |
TPAO |
22.135.114 |
22.706.843 |
21.591.818 |
TÜRESAŞ |
416.600 |
449.006 |
474.983 |
ŞEKER FABRİKALARI AŞ |
145.303 |
164.018 |
185.144 |
TOPLAM |
63.870.156 |
63.875.612 |
63.846.624 |